ಲಿಪಿ’ಸುಧಾರಣೆ’ - "ಆಕ್ ಯಾವೊತ್ತೂ? - ಆ್ಯ"

ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ Apple, Add ಮೊದಲಾದ ಪದಗಳನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವಾಗ ಆಪಲ್, ಆಡ್ ಅಥವಾ ಯಾಪಲ್, ಯಾಡ್ ಎಂದು ಬರೆಯುವ ಪದ್ಧತಿಯಿದೆ.  ಹಲವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ನೈಜ ಉಚ್ಚಾರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವಂತೆ ಆ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಯವೊತ್ತು ಕೊಟ್ಟು "ಆ್ಯ" ಎಂದು ತೋರಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.  ಕೈಬರಹದಲ್ಲೇನೋ ಇದು ಸಾಧ್ಯ, ಆದರೆ ಆದರೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿನಲ್ಲಿ ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವಾಗ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.  ಅಕಾರಕ್ಕೆ ಯವೊತ್ತನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಭಾಷಿಕವಾಗಿ ಸಾಧುವಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಆ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲೂ ಕೊಡಮಾಡಿಲ್ಲ.  ಆದರೆ ಇದನ್ನೊಂದು ’ದೋಷ’ ಅಥವಾ ಕೊರತೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸುವ ಹಲವರು ಈ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತುಂಬಲು ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ತಕ್ಕ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.  ಭಾಷಾವೇದಿಕೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ನನ್ನ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದ ಮಿತ್ರ ರಾಜೇಶರಿಗೆ (”ಪರಿವರ್ಧಿತ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ") ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ ಇದೊಂದು ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದ ಲೇಖನವೇ ಆಯಿತು.  ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಇಂತಿವೆ.

ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಯೂನಿಕೋಡಿನ ವಿಷಯ ಚಿಂತಿಸುವ ಮೊದಲು ನೇರ ಲಿಪಿಯ ಬಗೆಗೇ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಲಿಪಿಸಂಕೇತಗಳು ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ಬಂದಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲದು.  ಕೈಬರಹವು ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರು ಅದರ ಸ್ಥಾನವನ್ನಾಕ್ರಮಿಸುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ, ವಿವಿಧ ಭಾಷೆ ಪ್ರದೇಶ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವಿಕಾಸಗೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಲಿಪಿ, ಲಿಪಿಸಂಸಾರ-ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಿಕಾಸಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡು, ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲಿ standard ರೂಪ ಪಡೆದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ನಿಂತುಬಿಡುತ್ತವೆಂಬುದು ನಿಜವಾದರೂ, ಸಧ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರಿಗೆ ಹೊರತಾದ ದೈನಂದಿನ ಜಗತ್ತಿನ ಮಾನ್ಯತೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.  ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ಕೊಡಮಾಡುವ ಲಿಪಿಸೌಲಭ್ಯವೇನಿದ್ದರೂ ವಾಸ್ತವ ಜಗತ್ತಿನ ಲಿಪಿಸೌಲಭ್ಯದ ಪ್ರತಿಫಲನವಷ್ಟೇ.

ಸರಿ, ಲಿಪಿಯಲ್ಲಾದರೂ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ) ’ಅ’ ಸ್ವರಕ್ಕೆ ’ಯ’ವೊತ್ತು ಕೊಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆಯೇ ನೋಡಬೇಕಲ್ಲ.  ಈ ಅಗತ್ಯ ಕಂಡುಬಂದದ್ದು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ Apple ಮೊದಲಾದ ಪದಗಳಲ್ಲಿನ A ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲೋಸುಗ.  ಈ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಅನಂತರ ನೋಡೋಣ.  ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ A ಅಕ್ಷರದ್ದು "ಆ್ಯ" ಎಂಬ ರೀತಿಯ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಎಂಬ ಗ್ರಹಿಕೆಯೇ ತಪ್ಪು - ಸ್ವರ-ವ್ಯಂಜನಗಳ ಮೂಲಭೂತ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಬಂದದ್ದು!  ಭಾಷೆಯೊಂದು ಗ್ರಹಿಸುವ ಸ್ವರ-ವ್ಯಂಜನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಬೇರೆಬೇರೆಯಿರಬಹುದು, ಅವುಗಳನ್ನು ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಕ್ರಮ ಬೇರೆಬೇರೆಯಿರಬಹುದು, ಮತ್ತು ಒಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವರ/ವ್ಯಂಜನ ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರಬಹುದು (ಕೆಲವು ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ವರ್ಣಮಾಲೆಯೇ ಇಲ್ಲ!  ಆದರೂ ಭಾಷೆಯಂತೂ ಇದೆ). ಧ್ವನಿಯೊಂದು ಸ್ವರವೋ ವ್ಯಂಜನವೋ ಆಗಿ ಗುರ್ತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದಲ್ಲ, ಆ ಸ್ವಭಾವ ಮಾತ್ರ ಭಾಷಾತೀತವಾದದ್ದು.  ಸ್ವರವೊಂದು ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ (ಅಥವ ಪ್ರಾಣಿಯ ಧ್ವನಿಯೇ ಆಗಿದ್ದರೂ) ಅದು ಸ್ವರವೇ, ವ್ಯಂಜನ ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ವ್ಯಂಜನವೇ.  ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಉಚ್ಚಾರವಿಷಯವನ್ನು ನೋಡುವ ಮೊದಲು ಸ್ವರ-ವ್ಯಂಜನಗಳ ಮೂಲಭೂತ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಅರಿಯುವುದು ಮುಖ್ಯ.

ಸ್ವರಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿದೆ (ಎಂದರೆ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತನ್ನಿಂತಾನೇ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ), ಆದರೆ ವ್ಯಂಜನಕ್ಕೆ ಇರುವುದು ಕೇವಲ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮಾತ್ರ - ಅನುನಾಸಿಕ ವ್ಯಂಜನಗಳು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದುವಾವುವೂ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತನ್ನಿಂತಾನೇ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳವು (ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಕ್ ಚ್ ಟ್ ತ್ ಪ್ ಮೊದಲಾದುವುಗಳನ್ನು ಒಂದೂ ಚೂರೂ ಎಳೆಯದೇ ಉಚ್ಚರಿಸಿ ನೋಡಿ - ಅವು ಕೇವಲ ರೂಪವಿಲ್ಲದ ಲೊಚಗುಟ್ಟುವಿಕೆಯಂತ ಕೇಳುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವಕ್ಕೆ ಸ್ವರಗಳ ಆಧಾರವಿಲ್ಲ (ಕೆಲವರು ಅರ್ಧಾಕ್ಷರವನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಿ ತೋರಿಸಲು ಅದಕೆ ಅಕಾರವನ್ನೋ ಉಕಾರವನ್ನೋ ಸೇರಿಸಿ ಅದನ್ನೇ ’ಅರ್ಧ’ಮಾಡಿ ಎಳೆದಂತೆ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ (ಕ್ಅ್ ಖ್ಅ್ ಗ್ಅ್ ಘ್ಅ್ ಹೀಗೆ) ಅದು ತಪ್ಪು.  ವ್ಯಂಜನದ ಸ್ವರೂಪ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಲು ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ವರಗಳ ಬೆಂಬಲ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ಇದು ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ’ಅರ್ಥ’ಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದ ಧ್ವನಿವೈವಿಧ್ಯ ಸ್ವರಗಳಿಗಿಲ್ಲ.  ಆ ವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕಾಗಿ, ಅರ್ಥ ತುಂಬುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅವು ವ್ಯಂಜನಗಳನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಬೇಕು.  ಎಂದರೆ ಅ ಆ ಇ ಈ ಮೊದಲಾದ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬೇರಾವುದರ ಹಂಗೂ ಇಲ್ಲದೇ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನುಡಿಯಬಹುದೇನೋ ಹೌದು - ಅವಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿದೆ; ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವಿರಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ (ಬಹುಪಾಲು ಅರ್ಥವಿರುವುದಿಲ್ಲ ಕೂಡ). ಉದಾಹರಣೆಗೆ "ಆಉ ಓಇಎ" ಎಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಅರ್ಥ? ಇದಕ್ಕೆ ಅರ್ಥ ತುಂಬಬೇಕಾದರೆ, ಸಂದರ್ಭಾನುಸಾರವಾಗಿ ನ್ ನ್ ನ್ ಡ್ ದ್ ಈ ವ್ಯಂಜನಗಳು ಬರಬೇಕು - ಆಗ ನಾನು ನೋಡಿದೆ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಬದಲಿಗೆ ಇವೇ ಸ್ವರಗಳಿಗೆ ಮ್ ಡ್ ಸ್ ರ್ ದ್ ವ್ಯಂಜನಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದರೆ ಮಾಡು ಸೋರಿದೆ ಎಂದಾಯಿತು. ಎರಡರಲ್ಲೂ ಮೂಲವಸ್ತು, ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿರುವ ಸ್ವರಗಳು ಆ ಉ ಓ ಇ ಎ ಗಳೇ. ಆದರೆ ವಿವಿಧ ವ್ಯಂಜನಗಳ ಸಂಯೋಗದೊಡನೆ ವಿವಿಧ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯುಳ್ಳ ಅಕ್ಷರಗಳಾದುವು, ವಿವಿಧ ಅರ್ಥವುಳ್ಳ ಪದ/ವಾಕ್ಯಗಳಾದುವು. ಆದರೆ ನ್ ನ್ ನ್ ಡ್ ದ್ ಅಥವಾ ಮ್ ಡ್ ಸ್ ರ್ ದ್ ಈ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯಿದ್ದರೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿಲ್ಲ, ಅವೇನಿದ್ದರೂ ಮೂಲಸ್ವರಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ರೂಪ-ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ನೀಡುವ ವ್ಯಂಜನಗಳಷ್ಟೇ.

ಎಂದರೇನು? ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು *ಯಾವಾಗಲೂ* ಪೂರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳು, ಅವು ಅರ್ಧವಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ, ಮತ್ತೆ ವ್ಯಂಜನಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಅರ್ಧಾಕ್ಷರಗಳೇ, ಅವು ತಮ್ಮ ಸ್ವಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಕೇಳುವುದೇ ಇಲ್ಲ (ಮ್ ಣ್ ನ್ ಲ್ ಳ್ ರ್ ಮೊದಲಾದ ಕೆಲವು ವ್ಯಂಜನಗಳ ಹೊರತಾಗಿ).  ಆದ್ದರಿಂದ ವ್ಯಂಜನಗಳು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ಣತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಲೇ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.  ಈಗ ಒತ್ತಕ್ಷರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ.  ಇವು ಹಲವು ಅರ್ಧಾಕ್ಷರಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ಪೂರ್ಣಾಕ್ಷರದ ಸಂಯೋಗ ತಾನೆ?  ಈ ಅರ್ಧಾಕ್ಷರಗಳು ಯಾವುವು?  ವ್ಯಂಜನಗಳೇ.  ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕ್ರ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಕ್ ರ್ ಮತ್ತು ಅ ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ.  ಮೊದಲೆರಡೂ ವ್ಯಂಜನಗಳು, ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಪೂರ್ಣಾಕ್ಷರ ಸ್ವರ.  ಕ್ರ ಎನ್ನುವುದರ ಬದಲು ರ‍್ಕ ಎಂದರೂ ಇದೇ ಕತೆಯೇ - ರ್ ಕ್ ಮತ್ತು ಅ.  ಅದೇ ಉಣ್ ಎಂಬ ಪದ ನೋಡಿ.  ಇಲ್ಲೂ ಪೂರ್ಣಾಕ್ಷರವಾದ ಉಕಾರವು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿಯೇ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.  ಇನ್ನು ಣ್ ವ್ಯಂಜನ ಸ್ವತಃ ಸ್ವತಂತ್ರ, ಅದು ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ.  ಆದರೆ ಉಕಾರಕ್ಕೆ ಣಕಾರವನ್ನು ’ಒತ್ತು’ ಎನ್ನಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.  ಏಕೆಂದರೆ ಒತ್ತಕ್ಷರವಾಗಲು ಮೊದಲಕ್ಷರ ಅರ್ಧಾಕ್ಷರವೇ ಆಗಿರಬೇಕು.  ಮೊದಲೇ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ, ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು ಸ್ವಭಾವತಃ ಪೂರ್ಣಾಕ್ಷರಗಳು, ಮತ್ತು ಅವು ಅರ್ಧವಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.  ಕ್, ಗ್, ಜ್ ಎಂದು ವ್ಯಂಜನವನ್ನುಚ್ಚರಿಸುವಂತೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಸ್ವರವನ್ನು ಅರ್ಧಾಕ್ಷರವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಿ ನೋಡೋಣ.  ಆಗದು ಅಲ್ಲವೇ (ಔತ್ತರೇಯರು ಈ ಸ್ವರಗಳನ್ನೂ ಹಲ್ಲು ಹಿಡಿದು ಅರ್ಧಾಕ್ಷರವಾಗಿ ಕೇಳುವಂತೆ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ ಉಲಿಯುತ್ತಾರೆ - ಅ್ ಆ್ ಇ್ ಈ್ ಉ್ ಊ್ ಹೀಗೆ - ಆದರೆ ಅದು ಸರಿಯಲ್ಲ).  ಆದ್ದರಿಂದ ಅರ್ಧವಾಗಲಾರದ ಅಕಾರಕ್ಕೆ ಯವೊತ್ತನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಅಸಾಧ್ಯ.  ನೆನಪಿರಲಿ, ಇದು ಕೇವಲ ಕನ್ನಡ/ಸಂಸ್ಕೃತಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಮಾತಲ್ಲ, ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಗೂ, ಯಾವುದೇ ಮನುಷ್ಯಧ್ವನಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವಂಥದ್ದು.

ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಆ ಪ್ರಯೋಗವಿದೆಯಲ್ಲ, ಎಂದರೆ ಅದು ಸುಳ್ಳು - ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ A ಅಕ್ಷರವು ಸುಮಾರಾಗಿ ಅಕಾರಕ್ಕೆ ಯವೊತ್ತನ್ನು ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಕೇಳುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಅದು ಅದೇ ಅಲ್ಲ - ಅ/ಆಕಾರದ್ದೇ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಭೇದವಷ್ಟೇ - ಆ ಎನ್ನುವ ಸ್ವರವೇ ಸ್ವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲಿನ ಜಾಗೆಯಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನುಚ್ಚರಿಸುವಾಗ ಎಂದುಚ್ಚರಿಸುವಾಗ ನಾಲಿಗೆಗೂ ಬಾಯಿಯ ಮೇಲ್ಗೋಡೆಗೂ ನಡುವಿರುವ ಅವಕಾಶ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಿರಿದಾಗಿ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗುತ್ತದೆ.  "A = ಆ್ಯ" ಎನ್ನುವುದು ಋ = ರ್, ಐ = ಅಯ್ ಅಥವಾ ಔ = ಅವ್ ಎನ್ನುವಷ್ಟೇ ತಪ್ಪು ವಾದ.  ’ಸುಧಾರಣಾ’ವಾದಿಗಳು ಸಾವಿರ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅವರ ಕಿವಿಗಳು ಮಂದವಾಗಿದೆಯೆನ್ನದೇ ಬೇರೆ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ.  ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು ಹೇಗೆ?

ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆ ಸಂಸ್ಕೃತವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನೇ ಬಹುಪಾಲು ಅನುಸರಿಸಿದ್ದರೂ, ಕನ್ನಡದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾರ್ಪಟ್ಟು ಅನುವಾಗಿದೆ.  ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಐವತ್ತು (ನಲವತ್ತೊಂಬತ್ತು ಅನ್ನೋಣ) ಅಕ್ಷರಗಳು ಕನ್ನಡದ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಭಾಷೆಗಳನ್ನೂ ನುಡಿಯಲು ಅನುವಾಗುವಂತಿದೆ.  ಇಷ್ಟಿದ್ದೂ ಯಾವುದೇ ವರ್ಣಮಾಲೆಯು ಎಲ್ಲ ಮಾನವಧ್ವನಿಗಳನ್ನೂ ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತದೆಯೆನ್ನಲಾಗದು.  ನೂರಾರು ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಐವತ್ತು ಅಕ್ಷರದ ವರ್ಣಮಾಲೆ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದೆ.  ಅದೇ ಕೆಲಸವನ್ನೇ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಇಪ್ಪತ್ತಾರು ಅಕ್ಷರದ ವರ್ಣಮಾಲೆಯೂ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಅದರರ್ಥವೇನು?  ವರ್ಣಮಾಲೆಯೊಂದು ಸಾಧ್ಯವಿರುವ *ಎಲ್ಲ* ಧ್ವನಿಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ.  ಬದಲಿಗೆ ಆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ/ಇರುವ/ಇರಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳೊಡನೆ ದೈನಂದಿನ ಕೊಡುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ಅನುವಾಗುವಷ್ಟು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಆ ಭಾಷೆಯ ವರ್ಣಮಾಲೆ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.  ಇನ್ನಿದನ್ನು ಧ್ವನಿವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ತರ್ಕಬದ್ಧವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತದಂಥ ಕೆಲವು ಭಾಷೆಗಳು ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಂಥ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವಷ್ಟೇ.  ಹೀಗೆ ಅನುವುಗೊಂಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಒಂದು ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಹಲವು ಧ್ವನಿಗಳಿರುವುದು ಸಾಧ್ಯ, ಅಲ್ಲವೇ?  ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನೋಡಿ, A ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಧ್ವನಿಯಿಲ್ಲ.  ಅ ಎನ್ನುವುದರಿಂದ ಎ ಎನ್ನುವವರೆಗೂ ಅದರ ಧ್ವನಿವ್ಯಾಪ್ತಿ - ನೇರ A ಅಕ್ಷರ ಬಂದರೊಂದು ಉಚ್ಚಾರಣೆ, ಪದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಒಂದು ಉಚ್ಚಾರಣೆ, ಪದದ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಒಂದು; ಇನ್ನು ಪದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ E ಅಕ್ಷರ ಬಂದರೇ ಪದದ ನಡುವಿನಲ್ಲಿ ಬರುವ A ಅಕ್ಷರಕ್ಕೊಂದು ಉಚ್ಚಾರಣೆ, A ಅಕ್ಷರದ ಮುಂದೆ ಬರುವ ಅಕ್ಷರದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿ ಬೇರೊಂದು ಉಚ್ಚಾರ - ಹೋಗಲಿ ಇದರಲ್ಲಾದರೂ ಏಕರೂಪತೆಯಿದೆಯೇ ಎಂದರೆ ಅದೂ ಕಾಣದು.  ಒಂದೊಂದು ಭಾಷೆಯ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದ ಪದದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ಉಚ್ಚಾರ.  ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ.  ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಾಗರಿಕತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರಸಂಬಂಧಗಳು ಬೆಳೆದಷ್ಟು ಪ್ರಚಂಡವೇಗದಲ್ಲಿ ಭಾಷೆ/ವ್ಯಾಕರಣ/ಲಿಪಿಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಬೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ.  ಲ್ಯಾಟಿನ್, ಗ್ರೀಕ್, ಸ್ವೀಡಿಶ್, ಸ್ಕ್ಯಾಂಡಿನೇವಿಯನ್, ಐಸ್ಲಾಂಡಿಕ್ ಹೀಗೆ ಹಲವು ಭಾಷಾಮೂಲದ ಪದಗಳ ಕುದಿಗುಲುಮೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆ.  ಆಯಾ ಭಾಷೆಯ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದ ಪದಗಳು ಬಹುತೇಕ ಅದೇ ಉಚ್ಚಾರವನ್ನುಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಅಕ್ಷರಸಂಜ್ಞೆ ಮಾತ್ರ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡಲಿಲ್ಲ (ಆದ್ದರಿಂದಲೇ, ಸ್ಪೆಲ್ಲಿಂಗ್ ಕಲಿಕೆ ಕೇವಲ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವರಿಗೂ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಗೊಂದಲವೇ - ಇನ್ನು ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ಬಗೆಗಂತೂ ಹೇಳುವುದೇ ಬೇಡ.  ಆಂಗ್ಲೇಯರಿಂದಲೇ ಬರುವ ಇ-ಮೈಲ್ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರವು ಎಣೆಯಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಕಾಗುಣಿತದ ದೋಷದಿಂದ ತುಂಬಿರುವುದು ನನ್ನ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವ).  ಒಂದೇ ಅಕ್ಷರಗಳ ವಿವಿಧ ಉಚ್ಚಾರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು a ā ä ẚ à á â ಮೊದಲಾದ ಸಂಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಏಕರೂಪತೆಯೂ ಇಲ್ಲ, ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಬಳಸುವ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕತೆಯೂ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತಿದು ಎಲ್ಲ ಉಚ್ಚಾರಣಾ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದೂ ಇಲ್ಲ.  ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಈ ಗೊಂದಲಗಳ ಭಾಷಾಮೂಲವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸೋಣ.  ನಮಗೆ ಇವು ಪರಿಚಿತವಾಗುವುದು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಮೂಲಕ.  ಸ್ವತಃ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯೇ ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು, ನಾವು ಬಗೆಹರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವೂ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ.

ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ, ಇದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನೊಡನೆ ಇಂಥದೇ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿವೆ ನೋಡಬಹುದು.  ಸಂಸ್ಕೃತವಂತೂ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳನ್ನೇ ಮುಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಉಚ್ಚಾರಣಾಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ನಮಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಲಾರದು.  ಹಿಂದಿ?  ಹಿಂದಿಯೂ ಒಂದು ರೀತಿ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಂತೆಯೇ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳ ಮಿಶ್ರಣ.  ಅರೇಬಿಕ್, ಪರ್ಶಿಯನ್, ಉರ್ದೂ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಪ್ರಾಕೃತಭಾಷೆಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಮೂಲವಾಗುಳ್ಳದ್ದು.  ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ವಿಶೇಷ ಉಚ್ಚಾರಣೆಗಾಗಿ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅನುನಾಸಿಕ) ಇರುವ ಅಕ್ಷರಕ್ಕೇ ಚಂದ್ರಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ (ಉದಾ: ಕಹಾ = कहा; ಕಹಾಂ = कहॅ).  ಆದರೆ ಅದು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಂತೆ ಹೊರಗಿನ ಪದಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಮೂಲರೂಪದಲ್ಲೇ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾಗಲೀ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದಾಗಲೀ ಇಲ್ಲ.   ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ bank ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಾವು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಎಂದಾದರೂ ಬರೆಯುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಅದು बैंक ಆಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ.  ಕೊನೆಗೆ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬರೆಯಬಹುದಾದ hospital (हास्पिटल) ಕೂಡ आस्पताल ಆಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ.  ಇನ್ನು ತಮಿಳಿಗೆ ಬಂದರೆ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಎರವಲಿರಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಕಾಗುಣಿತದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಗಲಿಬಿಲಿಯ ಹತ್ತು ಪಟ್ಟನ್ನು ತಮಿಳಿನ ಒಳಗೇ ಕಾಣಬಹುದು.  ಅಲ್ಲಿ ಕ ಖ ಗ ಘ; ತ ಥ ದ ಧ; ಪ ಫ ಬ ಭ ಮುಂತಾದ ನಾಲ್ಕುನಾಲ್ಕು ಅಕ್ಷರಗಳ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಒಂದೊಂದೇ ಅಕ್ಷರವು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದೆ.  ಕನ್ನಡದ ಗೋಪಿಯೂ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೋಪಿಯೂ ಹಿಂದಿಯ ಗೋಬಿಯೂ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಕೋಪಿಯೇ (கோபி); ಕನ್ನಡದ ಬೀದಿಯೂ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಭೀತಿಯೂ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಪೀತಿಯೇ (பீதி); ಇನ್ನು ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿಯೇ ಸರಿಯಾಗಿ ಬರೆಯಬಹುದಾದ ಹೊಸೂರು (ஹொசூர்) ಪದವನ್ನು ಅವರು ಬರೆಯುವುದು ஓசுர் (ವೊಚೂರ್) ಎಂದೇ!ಬಹುಪಾಲು ಸಂಸ್ಕೃತ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಹಂದರವನ್ನನುಸರಿಸುವ (ಆದರೆ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಕನ್ನಡದ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಅನುವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ) ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಗೆಯ ಗೊಂದಲಗಳು ಬಹುತೇಕ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲವೆನ್ನಬಹುದು.  ಹಾಗೆಂದು ಗೊಂದಲಗಳು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ - ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ವರ್ಣಮಾಲೆಯು ಎಲ್ಲ ಮಾನವಧ್ವನಿಗಳನ್ನೂ ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತದೆಯೆನ್ನಲಾಗದು, ಆದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಗೊಂದಲಗಳು ಕಡೆಗಣಿಸಬಹುದಾದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ.  ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಕ್ಷರವೂ ಹಲವು ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ನಕಾರಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳಿವೆ ந ಮತ್ತು ன - நாராயணன் (ನಾರಾಯಣನ್) ಎಂಬಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ನಕಾರಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.  ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಅಕ್ಷರ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತದೆ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸದೊಂದು ಸಂಜ್ಞೆಯೋ ಹೊಸದೊಂದು ಸೂಚಿಯೋ ಅಗತ್ಯ ನಮಗೆ ಕಂಡಿಲ್ಲ.  ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡು ನಕಾರಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಭೇದಗಳೂ ಕಾಣೆಯಾಗಿವೆ.  ಇದೇ ಕತೆ ள ழ ಅಕ್ಷರಗಳದ್ದೂ.  ಇದಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹಳಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಳ ಮತ್ತು ೞ ಎಂಬ ಎರಡು ಅಕ್ಷರಗಳಿದ್ದುವು.  ಆದರೆ ಕ್ರಮೇಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡನೆಯ ಅಕ್ಷರ ಬಿದ್ದುಹೋಗಿ ಕೇವಲ ಳಕಾರವಷ್ಟೇ ಉಳಿದಿದೆ.  ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಉಚ್ಚಾರಣ ಸೂಕ್ಷ್ಮವೂ ಬಿದ್ದುಹೋಗಿದೆಯಾಗಿ ನಾವು ತಮಿೞನ್ನು ತಮಿಳ್ ಎಂದೇ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಹೀಗಾಗಿ, ಯಾವ ಭಾಷೆಯೂ ಹೊರಗಿನ ಪದಗಳಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ವರ್ಣಮಾಲೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು ಕಂಡಿಲ್ಲ.  ಬದಲಿಗೆ, ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದ ಪದಗಳು, ಅತಿಥಿ ಭಾಷೆಯ ಜಾಯಮಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೂಪಾಂತರ ಹೊಂದುತ್ತವೆ.  ಕನ್ನಡದಲ್ಲೂ ಇದೇ ರೂಢಿಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ (ಸಂಸ್ಕೃತಪದಗಳು ಮಾತ್ರ ಏಕೆ ಹಾಗೇ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಲ್ಲ, ಅದು ಬೇರೆಯೇ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯ - ಆಡುನುಡಿಗೆ ಬಿದ್ದ ಸಂಸ್ಕೃತಪದಗಳೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ತದ್ಭವಗಳಾಗುವುದನ್ನೂ ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ).  ಹೀಗಾಗಿ ಕುರ್ಚಿ, ಮೇಜು, ತಾರೀಖುಗಳಂತೆಯೇ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಬಸ್ಸು ಕಾರುಗಳೂ ಬ್ಯಾಟುಗಳೂ (hospital, bus, car, bat) ಕನ್ನಡದ ಜಾಯಮಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಬಹುದು.  car ಮತ್ತು batಗಳಲ್ಲಿರುವ A ಅಕ್ಷರದ ಉಚ್ಚಾರ ಬೇರೆಬೇರೆ.  ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅದು ಕಾರ್ (ಕ್ ಆ ರ್) ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟ್ (ಬ್ ಯಾ ಟ್) ಆಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.  ಅದೇ ತರ್ಕದಲ್ಲಿ Apple ಪದವನ್ನು ಯಾಪಲ್ ಎಂದು ಬರೆಯಬಹುದು (ಸರಿಯಾದ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದ್ದು), ಅಥವಾ ಅದು ತೀರ ದೂರವೆನಿಸಿದರೆ ಸುಮ್ಮನೇ ಆಪಲ್ ಎಂದರೂ ಆಯಿತು.

ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿರುವ, ಆದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ, F, Z ಮೊದಲಾದುವುಗಳನ್ನೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಫ್, ಜ್ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು, ಆಮೇಲೆ ಈ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೇ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಚುಕ್ಕಿಯಿಟ್ಟು ತೋರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದೇವೆ.  ಇವು ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಹೊಸ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಇರುವ ಅಕ್ಷರಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಚ್ಚಾರಸೂಚಕಗಳು.  ಇದು ಬರಹದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಯೂನಿಕೋಡಿನಲ್ಲೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ (ಫ಼್ ಜ಼್ ಹೀಗೆ). ಆದರೆ F Z ಗಳಂತೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉಚ್ಚಾರವಿಲ್ಲದ A ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಕೈಬರಹದಲ್ಲಿ ಆ ಅಥವಾ ಯಾ ಎಂದೇ ಬರೆಯುವ ರೂಢಿ.  ಆದರೂ ಇದಕ್ಕೂ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಕೇತವನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದರೆ ಹೊಸದೊಂದು (ತಪ್ಪಾದ) ಅಕ್ಷರದ ಬದಲು F Z ಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವಂಥದ್ದೇ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಬಳಸಬಹುದೇನೋ (ಭಾರಧ್ವಾಜ ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟಿನಲ್ಲಿ ಅ ಮತ್ತು ಓ ಗಳ ನಡುವಿನ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಅಕ್ಷರದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಧಚಂದ್ರ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ).